De (ongebruikte) macht van pensioenfondsen.
In de potten van de Nederlandse pensioenfondsen zit € 1.300 miljard, dat is genoeg om 3x alle aandelen in de AEX (hoofdfondsen op de Amsterdamse aandelenbeurs) op te kopen.
In de discussie omtrent vernieuwing van ons pensioensysteem hoor je regelmatig dat individuele pensioenpotjes van werknemers een deel van de oplossing zouden zijn.
In een maatschappij waar alles individueler aan het worden is, moet het niet raar gevonden worden dat een dergelijke tendens gaat ontstaan. Er zijn echter krachten die deze tendensen goed uitkomen. Dat zijn de grote beleggers als hedgefondsen en investeringsmaatschappijen van een of meer zeer rijke personen. Deze partijen zouden graag de macht van de vakbeweging, die een behoorlijk zeggenschap hebben in de besturen van de pensioenfondsen, willen breken. Een voorbeeld hiervan zijn de rechtse miljardairs de gebroeders Koch die Trump door dik en dun steunen en die alles in het werk stellen de macht van de grote pensioenfondsen te breken. Zij doen dit onder het mom van de vermeende pensioencrises.
De pensioenfondsen zouden onvoldoende geld in kas hebben om aan hun toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen.
Doen Nederlandse pensioenfondsen dan niets om invloed uit te oefenen in ondernemingen waar men al of niet gaat deelnemen? Op het gebied van het tegengaan van kinderarbeid, duurzaamheid, klimaat en wapenindustrie doet men wel wat. Maar ze zouden ook een veel grotere invloed kunnen uitoefenen op het gebied van arbeidsverhoudingen, loonverschillen en zelfs loonhoogte in de ondernemingen waarin wordt belegd. Wanneer een pensioenfonds alle aandelen in een bepaalde onderneming verkoopt, om reden dat men het niet eens is met bijvoorbeeld het beloningsbeleid, dat zal de beurskoers van de betreffende onderneming drastisch dalen, wat niet goed is voor bonus van de grote baas die vaak afhankelijk is van de beurskoers.
Individuele pensioenpotjes behoeven geen probleem te zijn wanneer de belegging van de ingelegde pensioenpremies maar collectief gebeurt. In de uitgelekte voorstellen van de sociale partners op het gebied van pensioenvernieuwing klinken wat dat betreft op dit moment geruststellende geluiden. Ik denk echter dat uit de kringen van het grootkapitaal vertegenwoordigd door een groot deel van de huidige regeringscoalitie sterke tegenstand zal zijn tegen de uitgelekte voorstellen. Waakzaamheid is geboden!
Jan ten Klooster
