Klimaat-adaptatie
De Deltabijeenkomst van WDOD op 8 mei j.l. stond in teken van klimaat-adaptatie, een toekomstgericht onderwerp. In de inleiding is, door het Programmateam “Klimaat-adaptatie”, het programma “Klimaat actief!’ gepresenteerd, met als hoofdthema “Klimaat-adaptatie in de bebouwde omgeving”. 7 ambities of werksporen bleken al te zijn gedefinieerd. Er is zelfs al een Klimaat-atlas opgesteld. Deze atlas blijkt een mooi basisinstrument te zijn voor het stimuleren van verdere bewustwording van de klimaatproblematiek. Na deze voorlichtende inleiding werden de bestuursleden door Het Programmateam uitgedaagd en aan het werk gezet. Eenieder moest zijn/haar visie geven door in groepen te discussiëren over de klimaatproblematiek: “met de kaarten op tafel”.
Al snel ontstonden geanimeerde discussies. Is een gesignaleerd knelpunt altijd wel een groot probleem? Bijvoorbeeld water op de straat na die hevige regenbui, hoe erg is dat? Of wat is eigenlijk hittestress? En moet WDOD hier altijd de oplossing voor zoeken of aandragen? Staat WDOD hiervoor aan de lat? Durven we de tijd te nemen om werkmetwerk-oplossingen te ontwikkelen? Wat is de rol van het waterschap hierin? Wat doen de gemeenten hier eigenlijk al en kunnen wij daar op aansluiten? Kunnen we, of is het beter moeten we actievere houding innemen en meer zichtbaar zijn? Hoe betrekken we bedrijven, projectontwikkelaars en onderwijs? Vragen, vragen, vragen.
Maar er kwamen ook antwoorden, richtingen. De gebruiker bepaalt wat acceptabel is, wanneer hij/zij er last van heeft. Wel een beetje makkelijk eigenlijk. Een ander antwoord was: Oplossen binnen het stedelijk gebied is primair aan de gemeente. Hmmmm….ook makkelijk. Actiever de problematiek benaderen, breder agenderen en adviezen geven (ook werd het woord toetsen genoemd) bij uitvoering van maatregelen, leek er meer op. Een rol pakken bij de afwegingen van goed doordachte oplossingen ook. En de keuzes maken natuurlijk.
WDOD gaat voor een klimaatrobuuste inrichting van de (leef)omgeving, ja, dan begint het er echt op te lijken. Dat hier belangen voor onze watersystemen en in de waterketen liggen, ja dat was bij alle WDOD-bestuurders helder. Alleen al daarom werd direct opgeroepen een actieve rol op te pakken en serieus werk te maken van de communicatie over risico’s, de taak van de overheden hierin en de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners. Werk aan de winkel dus!
Verdere bevindingen:
Kwetsbaarheid in beeld brengen. Gebruikersfunctie is bepalend, gebruiker bepaalt wat acceptabel is. Uitvoeren knelpuntenanalyse. Risicodialoog voeren. Strategie opstellen. Leeft klimaat wel voldoende bij de gemeenten? Niet alleen gemeenten benaderen maar ook bedrijven, projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen. Samenwerken is de sleutel tot succes. Uitvoeringsagenda opstellen. Meekoppelkansen benutten. Subsidies verkennen.
Kortom werk aan de winkel, maar dat had ik al gezegd.
Water(s)nood.
Na een mooie meimaand (iedereen blij) kwamen zoals elk jaar de maanden juni en juli 2018. Helemaal geen wateroverlast, geen hoog water a.g.v. aanhoudende regenval of smeltende sneeuwpistes. Nee, droogte, droogte, droogte, was reden voor grote alertheid bij WDOD. Hitte, hitte en nog eens hitte en werd er zelfs gesproken over hitteplannen. Dit alles heeft uiteraard alles te maken met het klimaat. Alles is klimaat. Onze eerste aandacht is normaliter watersnood, maar nu is het anders, we hebben waternood. Normaal code oranje bij slecht winterweer, met gevaar in het verkeer, ontwrichting van de maatschappij. Nu code oranje vanwege watertekort. Nog net niet code rood, lees ik. Nederland heeft een watertekort, het is nu officieel. Nee, geen watersnood maar waternood. Dat is nog eens wat anders! Different Cook! Nu geen natte akkers en verrottent gewas, nee dit jaar dor mais, verdroogde hooilanden, meerdere schepen gelijkertijd schutten, binnendringende zouttongen. Nu geen dijkdoorbraakgevaar door hoge waterstanden en golfoverslag. Nee, nu instabiele dijken met mogelijk doorbraakgevaar door indroging, vooral de veendijken lopen risico. Met onze veenweidegebieden natuurlijk zorgelijk. Vee van de keringen om de nog net aanwezige grasmat te beschermen. M.a.w. ook nu moet het waterschap aan de bak, werk aan de winkel.
Water aanvoeren moeten ze bij WDOD, immers voldoende en schoon water is de kerntaak. Maar de watervoorraad wordt minder en minder en maartegel op maatregel moet worden genomen. Nu moeten we langzaam denken aan besparen, op rantsoen, dus beregeningsverboden en water eerlijk verdelen. En ik hoop dat de kwetsbare natte natuur niet achter in rij komt te staan.
Maar we zouden WDOD niet zijn als we daar al niet mee bezig zijn, aan het zorgen voor voldoende schoon water, als daar al niet aan wordt gewerkt. Enige jaren geleden zijn we, samen met RWS en onze buurwaterschappen, begonnen met het ZON Programma. En ZON staat hier niet alleen voor zonnehitte, maar (ook) voor Zoetwater Oost Nederland. In de toekomst minder last hebben van hittestress en droogte, daar staat het ZON Programma voor en wordt er al gewerkt aan oplossingen en maatregelen. Zorgen voor voldoende en schoon (zoet)water dus!
Voor nu maatregelen treffen die nú nodig zijn. Maar ook vooruit kijken. Op 22 november 2018 wordt daarom een symposium georganiseerd, meteen de officiële start van de tweede fase van de uitvoering van het Deltaprogramma Zoetwater. En gaan we verder werken aan nieuwe maatregelen om waternood en hittestress te beperken. Darwin zei het al: Planten, dieren en mensen (populaties) passen zich aan de omstandigheden waaronder ze leven.
Dus niet pappen en nathouden, maar anticiperen op deze klimaatontwikkelingen (adaptatie) en zorgen dat de noodzakelijke aanpassingen plaats gaan vinden. Nee, water is geen hobby, maar een eerste levensbehoefte. Dat heeft de Deltabijeenkomst op 8 mei ons geleerd. En de werkelijkheid drukt ons met de neus op de feiten. Nee, water is geen hobby, Darwin zei het al.
Wim Konter
