In memoriam: Annie Mulder

“Je denkt niet: ‘Ik ga het verzet in.’  Het overkomt je en dan zeg je ‘ja’ of ‘nee’. Je bent geen held als je ‘ja’ zegt. Je doet het gewoon.”

Tot 2020 stond ze elk jaar op 4 mei bij het oorlogsmonument bij de Villa RamsWoerthe. Ieder jaar weer, ze werd ze wat kleiner, maar ze bleef sterk en fel. Samen met Femmie Bollen-Zwaga legde ze namens het voormalig verzet de krans. Ook dit jaar was ze er weer bij, zij het dit keer in een rolstoel en zonder Femmie. Wie vroeg: “Wat deed je in het verzet?” kreeg als antwoord: “Ja wat deed ik? Ik deed dingen die me werden gevraagd te doen.” Ze bracht brieven naar onder­duikers, zodat die wisten hoe het ging met hun geliefden. Ze hielp bij de verspreiding van bon­kaarten, soms zat daar een envelop bij waar waarschijn­lijk geld in zat. Een enkele keer moest ze een pakje afleveren zonder te weten wat er inzat. En ik vroeg niets, “want hoe minder je wist hoe minder je kon vertellen.”

Annie werd op 9 december 1923 geboren in Blokzijl. Ze had al een broertje, Gerrit, die vier jaar ouder was. Haar vader was machinist bij Houtzagerij Loos in Blokzijl. Het waren onrustige tijden. Op 22 december 1924 legde het personeel van de houtzagerij het werk neer. Machinist Mulder werd voor de keuze gesteld: opzeggen van het lidmaatschap van de bond of ontslag. Mulder koos voor het laatste, ondanks zijn gezin met twee jonge kinderen. Het gezin vertrok naar Zeeland, waar Annies vader aan de slag kon. Twee jaar later was er in Steenwijk een vaca­ture bij Houtzagerij Wicherson in Steenwijk. De Familie Mulder vestigde zich in een bedrijfs­wo­ning aan de Dolderweg. Daar zou Annie opgroeien; vandaaruit ging ze naar de lagere school in Steenwijk. Ze kreeg vriendinnetjes in de stad, met hen ging ze vaar de Vrijzinnig Christe­lijke JeugdCentrale die werd geleid door Truus van Stapele. Vlak voor haar MULO-examen zag ze de Duitse bezetters over de Dolderbrug de stad binnenkomen. Annie slaagde voor haar examen en vervolgde haar opleiding aan de “Vrouwenarbeid” in Meppel. Daar werden meisjes opgeleid tot huishoud­kundige. Annie kon stage lopen bij de Familie van Stapele, die al snel na het uitbreken van de oorlog in het verweer kwam tegen de bezetter. Zo rolde Annie het verzet in. Haar werd gevraagd dingen te doen; ze vroeg niet door, maar ze deed het.

De oorlog kreeg voor de familie Mulder nog een verdrietig vervolg. Na de bevrijding kwam het bericht dat Annies broer Gerrit, die machinist was bij de koopvaardij, was omgekomen in de Aziatische wateren. Na zijn internering in een jappenkamp was hij bij het trans­port van dwang­arbeiders in een ongemarkeerd Japans schip een van de duizenden slacht­offers van geallieerde torpedojagers. Zijn vrouw en zoontje, die de jappen­kampen hadden overleefd, kwamen naar Nederland. Annie deed er alles aan om het verdriet van haar ouders te verzachten en haar schoon­zusje en tantezeggertje bij te staan.

Annie vond werk en schoolde zich verder in het maatschappelijk werk dat in de jaren vijftig in opkomst was. Begin jaren zestig rondde ze haar studie voor maatschappelijk werkster af met een werkstuk over de bewoners van de Grachtstraat in Steenwijk die hun onbewoonbaar verklaar­de woningen moesten verlaten. Het was de tijd dat er met harde hand zonder veel in­spraak besluiten moesten worden genomen. “Juffrouw Mulder” stond op haar strepen maar ze probeerde zich wel te verplaatsen in de zorgen van de moeders van grote gezinnen, die hun huisje kraakhelder hielden en ook in de situatie van alleenstaande mannen die waren gevlucht in de drank. Met aan­dacht en vooral met humor lukte het meestal toch de regels en de mensen in overeen­stemming te brengen. Ruim veertig jaar zou Annie dit werk bij de gemeentelijke sociale dienst blijven doen.

Tot haar teleurstelling kwam er geen bruidegom op haar pad. Ze bleef na de dood van haar ouders wonen in het ouderlijk huis aan de Julianastraat, waar ze een mooi netwerk van vrien­den en kennissen om zich vormde. Ze had een jarenlange vriendschap met Annie de Weger. De beide Annies reisden elk jaar per trein naar Zwitserland. En toen dat niet meer ging vroeg ze kennissen die naar Zwitserland gingen een kalender met alpenbloemen mee te nemen, zo was wisselende alpenflora altijd in haar huis aanwezig.

Tot op hoge leeftijd werd Annie gevraagd om te vertellen hoe het haar was vergaan. Ze gaf gast­lessen op Eekeringe, waar de leerlingen aan haar lippen hingen. Bij het Open Huis van Verzet in de woning waar ze in de oorlog woonde met de Familie van Stapele en twee onderduikers, boeide ze twee keer een uur lang een gezelschap van bijna vijftig mensen. Ze wilde laten weten dat mensen altijd een keuze hebben als hen wordt  gevraagd moeilijke dingen te doen. Ze vertelde er bescheiden over: “Het verzet, het overkomt je…” Maar het verzetskruis kreeg ze niet voor niks en natuurlijk realiseerde ze zich dat goed. Ze droeg het met trots op haar revers. Ook dit jaar op 4 mei. Het was spannend dit keer na twee jaar corona, maar Annie was er bij, ondanks haar afgenomen krachten na meerdere hartinfarcten. “Ze willen me hierboven nog niet hebben.”

De laatste bloemen van Annie Mulder bij het herdenkingsmonument