Uit de staten.
De komende maanden staat de aanbesteding van het openbaar vervoer op de agenda van Provinciale Staten. Een gezamenlijke nota van Flevoland, Gelderland en Overijssel is de basis daarvoor. Ondanks verschillen in beleid willen de drie provincies vanwege het grensoverschrijdende karakter van het vervoer en een optimale economische basis gaan samenwerken. Een prima vertrekpunt wat mij betreft mits het voor de reiziger eenduidigheid oplevert in dienstverlening, tarieven en comfort en het niet ten koste gaat van fatsoenlijke banen in het busvervoer.
De gezamenlijke nota is de basis voor de concessies die de komende jaren worden aanbesteed waaronder de grote regio IJssel-Vecht inclusief Kop van Overijssel.
Eerder al stelde een meerderheid van de staten, ondanks onze bezwaren, het Koersdocument OV vast. Dit leidt ertoe dat het vaste busnet voor een flink deel wordt omgebouwd naar een flexibel net en dat buslijnen helemaal verdwijnen.
Concreet betekent de komende aanbesteding een verdergaande realisatie van dit beleid.
De Statenfractie van de PvdA heeft concrete zorgen bij deze gang van zaken.
We zien dat:
- De gebiedsconcessies een smalle basis hebben want regionale treindiensten en maatwerk vervoer (buurtbus en dergelijke) zitten er niet in;
- Er een optie is om ‘ontwikkellijnen’ uit het OV te halen en om te zetten naar maatwerk die daarmee niet langer OV zijn;
- De positie van het stadsvervoer, als deel van de mobiliteitsmix, staat onder druk en lijnen zullen vervallen. De Kamper stadsdienst bijvoorbeeld wordt opgeheven;
- Het risico bestaat dat provincies binnen een grensoverschrijdende concessie grote verschillen in uitvoering hebben;
- De Provincie de regie over samenhang van totale vervoerssysteem van zich af schuift;
- Verder zien we dat het risico groot is dat de aanbesteding leidt tot slechtere posities voor de chauffeurs en de reizigers. In de praktijk blijkt dat winnende bedrijven de kosten en opbrengsten te rooskleurig inschatten. Met de huidige druk op het budget is de valkuil dat prijs het zwaarst weegt boven kwaliteit, reizigers en de positie van medewerkers van de bedrijven.
- De positie van minder validen bij de afbouw van lijnen is onzeker. Gesteld wordt dat de provincie geen vervoergarantie geeft en dat het gemeentelijk doelgroepenvervoer daar in moet voorzien.
In de voorstellen ontbreken waarborgen voor de leefbaarheid van kleinere kernen, stadswijken en het buitengebied/ platteland. Het omvormen van scholierenvervoer, dus de groep zonder ov studentenkaart, naar besloten vervoer raakt ook de belangen van de andere gebruikers. Ook hun verbinding vervalt op dat moment immers.
Publiek Vervoer moet wat ons geen kwestie van ‘markt’ zijn maar van voorziening. Het ‘maatwerkvervoer’ leidt gemakkelijk tot fragmentatie en onoverzichtelijkheid en onduidelijkheid tarieven. Verder leert de ervaring dat goed bezette lijnen, mede door reizigersgroei, door gebrek aan capaciteit nu overvol zijn. Ook dat is een gevolg van een krap budget.
Kortom, de PvdA heeft grote zorgen over de aanbesteding en de uitwerking in de praktijk. Niet de laagste prijs maar de vervoervraag, het comfort van de reiziger en fatsoenlijke banen moeten op 1 staan. We willen geen race naar de bodem in de aanbesteding.
Wij zullen onze punten met verve inbrengen in de discussie en proberen toezeggingen te krijgen die tot verbetering leiden. Dat het anders en beter kan toont bijvoorbeeld het OV bureau Noord voor Groningen en Drenthe. Bereikbaarheid van kleine kernen is daar een uitgangspunt.
Werknemer, reiziger en mensen met beperking mogen niet het gelag betalen van deze exercitie! De maatschappelijke kosten van een te goedkope en ongeclausuleerde aanbesteding zijn groot.
De ervaringen en inbreng van gebruikers en lokale overheden in dit proces zijn erg belangrijk. Deze moeten meewegen bij de plannen en de beoordeling van de effecten. Het provinciebestuur als midden bestuur heeft daarin een belangrijke verantwoordelijkheid. Op dit moment ervaar ik dat gemeenten en belanghebbenden zich onvoldoende betrokken en gehoord voelen. Ik besluit daarom met de oproep om ons vooral te voorzien van ervaringen en informatie. Een mooie aanleiding om deze lente eens een ritje per bus of fiets ‘door de kop’ te maken en uw ervaringen te delen.
Met vriendelijke groet,
Hans Nooter, Statenlid PvdA provincie Overijssel
